Het grootste deel van de voedingsindustrie heeft gewonnen bij de gezondheidscrisis. Als basissector lijkt de sector van food & beverages inderdaad voorbestemd om eigenlijk altijd aantrekkelijk te blijven. Toch vernieuwt deze voortdurend. Waarom? Voedsel is in de eerste plaats weliswaar een basisbehoefte, maar de manier waarop wij voedsel consumeren verandert voortdurend. Vervolgens dwingt de felle concurrentie tussen de verschillende merken tot innovatie om beter aan de behoeften van de consument te voldoen. Het bewijs: deze vijf trends.

1. ‘Food to go’

Consumenten willen niet hun hele leven al kokend doorbrengen, dat is niet nieuw. Zelfs de lockdowns hebben deze trend niet helemaal kunnen ombuigen. In de supermarkten zijn diepvriesproducten (en vooral kant-en-klare maaltijden) als warme broodjes over de toonbank gegaan, terwijl bezorgbedrijven zoals UberEats en Deliveroo de vraag hebben zien ontploffen.

Delhaize & Foodmaker: een innovatief partnerschap

Afhaalmaaltijden mogen zeker niet ontbreken. Delhaize besloot mee op de kar te springen door een partnerschap op lange termijn aan te gaan met Foodmaker, een healthy fastfoodketen. Delhaize verkocht al Foodmaker-producten in haar supermarkten en via haar website.

In 2021 heeft de keten besloten de opening en uitbating van nieuwe Foodmaker-restaurants te beheren als master franchiser. Dat betekent dat zij het exclusieve recht zal hebben om de Foodmaker-franchise in België en Luxemburg te ontwikkelen, terwijl Foodmaker zich zal concentreren op het ontwerp van de restaurants en de ontwikkeling van haar producten. Een mooi voorbeeld van samenwerking waarbij iedereen expertise inbrengt om een project te doen groeien. Kortom, een collectieve intelligente aanpak zoals wij die graag zien.

Chick & Cheez, New York Pizza, Pitaya …: nieuwe fastfoodketens

Een andere restaurantsector die geen crisis doormaakt is de fastfoodsector, die voortdurend uitbreidt. Deze food & beverage-sector heeft altijd het omnichannelrecept toegepast (ter plaatse eten, afhalen of thuisbezorgen) en was dus perfect aangepast aan de context van de gezondheidscrisis.

Elk jaar worden in België tientallen nieuwe fastfoodrestaurants geopend. En elk jaar komen er nieuwe merken bij. Kortom, er is vraag en het aanbod volgt.

Enkele voorbeelden:

• Chick & Cheez, een restaurantketen die gepaneerde kip serveert, gelanceerd door de Quick Service Restaurant Platform-groep (die reeds Burger King, O’Tacos, McDonald’s en Quick uitbaat);
• Pitaya, gespecialiseerd in Thaise street food: 3 restaurants reeds open, tientallen in aantocht;
• New York Pizza, een gevestigde keten in Nederland die zijn eerste Belgische restaurant opende in Leuven.

2. Biologische & lokale voeding

Fastfoodrestaurants verspreiden zich razendsnel, maar hetzelfde geldt voor biologische voedingswinkels. Deze discrepantie in het consumentengedrag is typerend voor onze tijd. De groei van de biologische retail geldt zowel voor de “reuzen” van de biologische levensmiddelen als voor kleinere detailhandelaren.

Aan de kant van de zwaargewichten viert Bio-Planet (onderdeel van de Colruyt-groep) in 2021 zijn 20-jarig bestaan. Het is een pionier op het gebied van biologische supermarkten, telt momenteel 31 winkels en hoopt er 2 à 3 per jaar bij te openen.

Bij de kleinere winkels is er bijvoorbeeld Biovita, dat in 2021 zijn vierde biologische supermarkt opende in Oostende. In het aanbod wordt de voorkeur gegeven aan ambachtelijke producten en seizoensgroenten en -fruit van regionale leveranciers.

Het lokale aspect wordt immers steeds belangrijker voor bewuste consumenten, soms zelfs meer dan het biologische label. Volgens een enquête die begin 2021 door iVox werd uitgevoerd is 16,4% van de Belgische consumenten tijdens de pandemie lokaal gaan kopen, naast de 42% die dat voordien al deed. De belangrijkste motivaties:

• Het ondersteunen van de plaatselijke economie (50,2 %);
• Het ondersteunen van duurzame ontwikkeling (20,4 % en 27 % bij de -34-jarigen);
• De kwaliteit en authenticiteit van de producten (14 %).

3. De circulaire economie

Pieter Pot: een zero waste online supermarkt

Aan het uiteinde van het spectrum van de deugdzame retail in voedingsmiddelen bevinden zich de “zero waste”-winkels, waar bulkproducten de norm zijn. Hun filosofie is dat het beste afval het afval is dat je niet produceert. Volgens Gondola zullen er tegen 2021 meer dan 250 dergelijke winkels zijn in België.

Naast de opening van onafhankelijke winkels of kleine ketens heeft ons land zojuist een grotere speler aangetrokken: Pieter Pot, een nieuwe “zero waste” online supermarkt. Dit Nederlandse merk verkoopt lang houdbare producten in glazen potten en start nu ook in ons land, te beginnen met Vlaanderen.

Carrefour & De Kringwinkel openen een circle-wall

De circulaire economie spreekt echter ook de ’traditionele’ food & beverage bedrijven aan. Ook voor hen speelt de maatschappelijke impact een steeds grotere rol.

In juli 2021 opende Carrefour samen met De Kringwinkel een ‘circle-wall‘ in de Carrefour B-Park-winkel in Brugge. In deze “circulaire muur” kunnen consumenten allerlei recycleerbare of herbruikbare voorwerpen deponeren, van gloeilampen tot kleren tot gebruikte batterijen. Er bestaan natuurlijk al inzamelpunten voor al deze producten of afvalstoffen, maar door ze samen te brengen in een drukbezochte ruimte zoals een Carrefour-winkel hopen de initiatiefnemers het proces te vergemakkelijken en zo sorteren en recycleren nog meer te stimuleren.

De inzet is hoog: van de meer dan 400 miljoen ton kunststof die elk jaar in de wereld wordt geproduceerd wordt 158 miljoen ton gebruikt door de verpakkingssector, vaak voor eenmalig gebruik. De voedingssector is bovendien een van de belangrijkste gebruikers. Er lijkt echter een definitieve ommekeer te zijn. Alle multinationale consumentenbedrijven hebben nu streefcijfers vastgesteld, en de vraag naar gerecycleerde kunststoffen en bioplastics is in slechts enkele jaren sterk gestegen.

4. E-commerce

Pieter Pot (hierboven besproken) illustreert nog een tweede trend: de opkomst van e-commerce in de voedingssector. Er zijn oneindig veel concepten:

• Afhalen van boodschappen in de winkel (veel supermarkten doen dit);
• Exclusieve online biologische supermarkten die aan huis leveren zoals Pieter Pot, maar ook Kazidomi, Greenweez … ;
• Platforms die de levering van ingrediënten + recepten aanbieden zoals HelloFresh, dat sinds het begin van de pandemie recordresultaten heeft geboekt;
• Kant-en-klare maaltijden rechtstreeks uit ‘ghost kitchens’. Zo is er bijvoorbeeld Fresheo, een start-up uit Namen, die in 2018 werd gelanceerd en die in 2021 naar Vlaanderen komt.

5. De gebruikerservaring

Ten slotte experimenteren foodretailers, net als de rest van de fysieke retail, met de user experience. Hier volgend twee heel verschillende voorbeelden.

Flash 10/10: een kruidenierswinkel zonder kassa’s

Eind 2021 lanceerde Carrefour zijn eerste Flash 10/10-winkel. Deze kleine 21ste-eeuwse kruidenierswinkel werkt zonder kassiers en – nog verrassender – zonder kassa’s. Het geheim: artificiële intelligentie, d.w.z. 60 camera’s en 2.000 in de rekken geïntegreerde sensoren die automatisch de door de consument gekozen producten detecteren. Het totaalbedrag van het mandje wordt in real time berekend.

Aldi Corner Store: een vriendelijke buurtwinkel

In Australië heeft Aldi zijn eerste Aldi Corner Store gelanceerd. Deze winkel, die er heel anders uitziet dan de gebruikelijke Aldi-winkel, is ingericht door een kunstenaar en biedt een koffiehoek en upmarket producten. Het uitgangspunt hier (waar wij volledig achter staan) is dat voedingswinkels bedoeld zijn om meer te zijn dan alleen winkels, net als de rest van de fysieke detailhandel. Decor, service, kwaliteitsproducten, gezelligheid … alles wordt in het werk gesteld om de consument een echte “experience” te bieden.

Conclusie

We moeten experimenteren, ook op gebieden waar dat niet wordt verwacht. Dat is bovendien iets wat de detailhandelaren heel goed hebben begrepen. Bovengenoemde concepten zullen niet noodzakelijkerwijs op grote schaal worden toegepast, maar volgens ons willen detailhandelaren laten zien dat zij nog steeds “in” zijn, of het nu gaat om technologie of om eender welk ander niveau van consumentenervaring dan ook. Wij denken dat dat heel gezond is in een concurrerende omgeving zoals de voedingssector.