Hebben nieuwe projecten op basis van functionele diversiteit in Wallonië een plaats in de huidige stedenbouwkundige regelgeving? In termen van territoriale ontwikkeling is het mengen van de functies zoals huisvesting, handel, kantoren en cultuur, met inachtneming van de milieukwesties en natuurlijk de rentabiliteit, een stap in de richting van de toekomst.

Afgelopen december werden we bovendien uitgenodigd om te spreken over het onderwerp tijdens de conferentie “Welke visie voor Wallonië in een vastgoedrebound?”, georganiseerd door de Cercle de Wallonie van Luik. Een uitstekende gelegenheid voor ons om terug te keren naar het Free Time Park, een project met een functionele mix in ontwikkeling op de site van Val Saint Lambert in Seraing.

Welke definitie voor functionele diversiteit?

De functionele diversiteit, die overvloedig wordt genoemd in de documenten van ruimtelijke ordening, is bedoeld om de verspreiding van functies zoals huisvesting, winkels, kantoren, vrije tijd, diensten, etc. te beteugelen (zoals dat ook in de publieke sector gebeurt) door ze te groeperen in stedelijke centra en in nieuwe wijken waar alles nog moet worden gecreëerd. Volgens de Kyoto-definitie zijn er vier belangrijke leidende ideeën:

• De mix van activiteiten
• Hun inplanting in biotoopkernen
• De toegankelijkheid van deze gebieden voor voetgangers
• Vermindering van de afgelegde afstanden op een gemotoriseerde manier

In Seraing, aan de rand van Luik, is het Free Time Park een heel mooi voorbeeld van een multifunctioneel project, zoals vele andere die over de hele wereld bloeien. Hoewel het nog steeds wat onduidelijk is voor de mensen heeft de functionele mix een mooie toekomst voor zich en vraagt deze om een holistische benadering van het gebied en de ontwikkeling ervan.

Het Free Time Park, ambassadeur van een toekomstgerichte benadering

Laten we ophouden met te spreken over winkelcentra zoals we die altijd hebben gekend! Dit model behoort binnenkort tot het verleden. Het winkelcentrum werkt aan een nieuwe identiteit. Het Mekka van de toekomst, waar onze maatschappij graag naartoe zal gaan, biedt een meer evenwichtige mix van retail, wonen, hotel, business, cultuur, vrije tijd, evenementen, etc.

Het Free Time Park ging de strijd aan met Ierse, Chinese en Spaanse initiatieven en won de “BEST FUTURA SHOPPING CENTRE” tijdens de laatste MAPIC Award 2019 in Cannes. De stad Seraing vernieuwt zichzelf en gaat over op functionele diversiteit, met als resultaat een globaal project dat wordt geschat op 110 miljoen euro. Welkom in het Free Time Park, een 30 jaar oude, in onbruik geraakte industriële site die binnenkort plaats zal maken voor honderdduizenden vierkante meters gewijd aan handel, zaken, vrije tijd en huisvesting.

Het Free Time Park is toegankelijk per trein, auto of bus en zal zijn uiterste best doen om verplaatsingen te voet of met de fiets aan te moedigen. De consument heeft op wandelafstand toegang tot een winkelcentrum, recreatieparken, een hotel en servicewoningen, een zakencentrum, woonwijken en de beroemde Cristallerie du Val. Al deze infrastructuren zullen worden gevoed door een gemeenschappelijke energiecentrale, een Europese primeur, in samenwerking met John Cockerill.

 

Gemengde gebieden om mobiliteits- en milieuvraagstukken aan te pakken

Er zijn verschillende uitdagingen voor de functionele mix: het verminderen van de stedelijke wildgroei, wat de sociale mix bevordert en het verminderen van gemotoriseerde verplaatsingen van huishoudens. Dit betekent dat er meer zachte, niet-gemotoriseerde vervoerswijzen moeten komen, want zo wordt de energierekening, en daarmee de ecologische voetafdruk, gereduceerd.

Kortom, het doel is om meer “ecolonomische” gebieden te creëren. Harmonieuze gebieden vanuit economisch, sociaal en milieuoogpunt. Om dit te bereiken moeten er initiatieven worden genomen, niet alleen vanuit het oogpunt van de ruimtelijke ordening, maar ook over de hele linie, rekening houdend met mobiliteit, ecologie, veiligheid, handel, enz.

 

Wanneer Wallonië gemengde stadsprojecten ondersteunt

Het creëren van voorwaarden die gunstig zijn voor de diversiteit van de activiteiten is wat het ontwerp van het Ruimtelijk Ontwikkelingsplan (ROP) bepleit in een volledig hoofdstuk gewijd aan functionele diversiteit. Deze overtuiging wordt ook verdedigd in de Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkeling (CoDT) en in de meest recente Gewestelijke beleidsverklaring (DPR).

Er wordt steeds vaker gesproken over het lokaliseren van bedrijven, winkels en diensten in Waalse stedelijke en landelijke centra die in het gebouwde weefsel passen, om zo een goede mix van functies te garanderen en de verplaatsing van mensen te beperken, en dus ook de stedelijke wildgroei. De juiste hulpmiddelen en instrumenten om in deze richting te werken zouden moeten volgen: de DPR-overweegt om, in sommige gevallen, de sectorplannen te vervangen, of om ze in ieder geval te actualiseren.

 

Diversiteit ontwikkelen door middel van een collectieve stadsvisie

Voor ons zal een gemengd project het daglicht kunnen zien als het goed wordt geïnterpreteerd, met name via twee assen:

• Ontwikkelen van compactheid, met andere woorden: de diversiteit aan toepassingen in de nabijheid. Iedereen moet in de buurt van zijn woonplaats of werk toegang hebben tot de verschillende functies die in dit artikel worden genoemd. Laten we ook de intensiteit van de wijken benadrukken. Een dichtbevolkt gebied kan heel goed geen enkele intensiteit hebben, zoals de Franse buitenwijken en hun hoogbouw … Het doel van diversiteit is het bieden van een superieure kwaliteit van leven: dus de intensiteit van de wijk.
• Werken aan stedelijke voorzieningen. Stop aan de Top-Down dus! Maak ruimte voor een participatieve aanpak waarbij alle actoren en gebruikers van het gebied, zoals de inwoners, winkeliers, arbeiders, studenten en de toeristen hun goede ideeën kunnen uiten.

 

We kunnen dan spreken van collectieve intelligentieprojecten, met name gebaseerd op benaderingen zoals Placemaking, die gestoeld zijn op de toe-eigening van de openbare ruimte door de gemeenschap. Het is aan elke persoon om te handelen in zijn of haar eigen ruimte! We bedenken samen dingen. We co-creëren. We (her)weven banden. Hiervoor bestuderen we alles bij het begin van het project en betrekken we de gebruikers: wat hebben ze nodig om alle dimensies van het leven te integreren op de schaal van hun wijk?

Om gemengde projecten die ambitieus en duurzaam zijn (economisch, humaan en ecologisch) te creëren is het ten slotte noodzakelijk om deze zeer goed te analyseren en een participatieve aanpak te ontwikkelen.